Όλοι μας έχουμε παρατηρήσει, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, την ολοένα αυξανόμενη κυκλοφορία νέων μέσων ατομικής μετακίνησης. Το παλαιότερο τρίπτυχο  αυτοκίνητο-μοτοσυκλέτα-ποδήλατο ανήκει πλέον στο παρελθόν, μιας και οι επιλογές για διευκόλυνση στη μετακίνηση πλέον ποικίλλουν: ηλεκτρικά πατίνια (e-scooters), rollers, e-skateboards, hoverboards κλπ. αλλά και ηλεκτροκίνητα αμαξίδια ατόμων με αναπηρία. Πώς όμως ρυθμίζονται από το ελληνικό δικαϊκό σύστημα όλα αυτά τα πρωτότυπα και χρηστικά, πλην όμως ενδεχομένως άγνωστα και ίσως και επικίνδυνα μέσα μετακίνησης;

Τι είναι τα «Ελαφρά Προσωπικά Ηλεκτρικά Οχήματα»

Σύμφωνα με το Άρθρο 2 του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ), Ν. 2696/1999, όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 4784/2021, ως «Ελαφρύ Προσωπικό Ηλεκτρικό Όχημα (Ε.Π.Η.Ο.)» ορίζεται το όχημα που κινείται με ηλεκτροκινητήρα και δεν υπάγεται στο πεδίο εφαρμογής των ευρωπαϊκών Κανονισμών 858/2018/ΕΕ, 168/2013/ΕΕ, και των Οδηγιών 2009/48/ΕΚ και 2007/46/ΕΚ. Στα οχήματα αυτά υπάγονται τα κινούμενα με ηλεκτροκινητήρα:

 α) ηλεκτρικά πατίνια (e-scooters),

 β) τροχοπέδιλα (rollers) και τροχοσανίδες (skateboards),

 γ) αυτοεξισορροπούμενα προσωπικά οχήματα δηλαδή μηχανοκίνητα μονόκυκλα οχήματα ή μηχανοκίνητα δίκυκλα οχήματα διπλής τροχιάς, που βασίζονται σε εγγενή ασταθή ισορροπία και χρειάζονται βοηθητικό σύστημα ελέγχου για να διατηρούν την ισορροπία τους,

 δ) Ε.Π.Η.Ο. που δεν υπάγονται σε κάποια από τις ανωτέρω κατηγορίες, στα οποία συμπεριλαμβάνονται ηλεκτροκίνητα αμαξίδια ατόμων με αναπηρία, ενισχυμένα και απλά, scooters και handbikes ατόμων με αναπηρία.

Τα Ε.Π.Η.Ο. διακρίνονται και ανάλογα με την μέγιστη ταχύτητά τους, εκ κατασκευής σε:

 αα) οχήματα των οποίων η μέγιστη σχεδιαστική ταχύτητα δεν υπερβαίνει τα 6 χλμ./ώρα. Αυτά τα οχήματα θεωρούνται και κυκλοφορούν ως πεζοί,

 αβ) οχήματα των οποίων η μέγιστη σχεδιαστική ταχύτητα υπερβαίνει τα 6 χλμ./ώρα, αλλά δεν υπερβαίνει τα 25 χλμ./ώρα. Θεωρούνται και κυκλοφορούν ως ποδήλατα, τηρουμένων των κανόνων σήμανσης και σηματοδότησης και των απαιτήσεων των ποδηλάτων, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στα επιμέρους άρθρα.

1. Όρια ηλικίας

– οι οδηγοί των Ε.Π.Η.Ο. που δεν δύναται να υπερβαίνουν τα 6 χλμ/ώρα πρέπει να έχουν συμπληρώσει την ηλικία των δώδεκα (12) ετών (ΚΟΚ 40§8)

– οι οδηγοί των Ε.Π.Η.Ο. που δύνανται να κινούνται έως 25 χλμ/ώρα πρέπει να έχουν συμπληρώσει την ηλικία των δεκαπέντε (15) ετών (ΚΟΚ 40§8)

2. Όρια ταχύτητας

Ως ανώτατο επιτρεπόμενο όριο ταχύτητας για τα ηλεκτρικά πατίνια και τα Ε.Π.Η.Ο. ορίζονται τα 25 χλμ./ώρα. Επιπροσθέτως, τα Ε.Π.Η.Ο. απαγορεύεται να κυκλοφορούν σε οδούς όπου το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο ταχύτητας υπερβαίνει τα 50 χλμ./ώρα (ΚΟΚ 20).

3. Κανόνες για την κίνηση των Ε.Π.Η.Ο. επί του οδοστρώματος

– τα Ε.Π.Η.Ο. απαγορεύεται να κινούνται ανά δύο ή και περισσότερα παράλληλα, – σε οδούς με ειδική λωρίδα κυκλοφορίας για την κίνηση ποδηλάτων ή μοτοποδηλάτων, απαγορεύεται στα Ε.Π.Η.Ο., όπως και στα ποδήλατα και μοτοποδήλατα, να χρησιμοποιούν το υπόλοιπο του οδοστρώματος,

– σε όσες περιπτώσεις επιτρέπεται η κυκλοφορία των Ε.Π.Η.Ο. σε χώρους που κυκλοφορούν πεζοί, θα πρέπει αυτά να κινούνται με ταχύτητα ανάλογη με τους πεζούς, χωρίς να τους παρενοχλούν, και να τους παραχωρούν προτεραιότητα, ή

– οι οδηγοί των Ε.Π.Η.Ο. υποχρεούνται να κατεβαίνουν από αυτά και να τα οδηγούν βαδίζοντας, όταν δημιουργείται εμπόδιο ή κίνδυνος για την κυκλοφορία των πεζών.

4. Επιτρέπεται η μεταφορά φορτίων και ανθρώπων και η ρυμούλκηση άλλου οχήματος;

Τα Ε.Π.Η.Ο. (όπως και τα μοτοποδήλατα, μοτοσικλέτες, τρίτροχα οχήματα) απαγορεύεται να:

α) ρυμουλκούνται από άλλο όχημα

β) ρυμουλκούν ή ωθούν διάφορα αντικείμενα (με εξαίρεση εδώ για τα ποδήλατα)

γ) μεταφέρουν αντικείμενα, τα οποία εμποδίζουν την οδήγηση του οχήματός τους ή εκθέτουν σε κίνδυνο τους λοιπούς χρήστες της οδού

δ) σύρουν μαζί τους ζώα δεμένα με λουρί

ε) μεταφέρουν επιβάτες στα οχήματά τους.

5. Χρήση κινητού τηλεφώνου και ακουστικών εν ώρα οδήγησης

Οι οδηγοί Ε.Π.Η.Ο:

– απαγορεύεται να χρησιμοποιούν εν κινήσει ακουστικά που έχουν συνδεθεί με φορητά ραδιόφωνα, μαγνητόφωνα και άλλες παρεμφερείς ηχητικές συσκευές. Από τη διάταξη αυτή εξαιρούνται ακουστικά και κεφαλόφωνα ανοικτής ακρόασης φορητών συσκευών ραδιοεπικοινωνίας, που χρησιμοποιούνται για την επικοινωνία σε μικρή απόσταση μεταξύ των οδηγών ποδηλάτων, μοτοποδηλάτων, μοτοσικλετών και Ε.Π.Η.Ο. ή μεταξύ των οδηγών των οχημάτων αυτών και σταθμών βάσης ή άλλων κινητών σταθμών ραδιοδικτύων,

– απαγορεύεται να χρησιμοποιούν εν κινήσει κινητό τηλέφωνο, το οποίο δεν είναι τοποθετημένο σε ειδική θέση για ανοικτή ακρόαση

– υποχρεούνται, όταν οδηγούν, να κρατούν το τιμόνι (εφόσον υπάρχει) και με τα δύο τους χέρια, εκτός αν δίνουν σήμα (π.χ. αλλαγής κατεύθυνσης) σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΟΚ.

6. Εξοπλισμός και μέσα ασφαλείας

– Οι οδηγοί των Ε.Π.Η.Ο. υποχρεούνται κατά τη νύκτα να φορούν ανακλαστικό ρουχισμό ή άλλο ανακλαστικό εξοπλισμό που να τους καθιστά ορατούς από όλες τις κατευθύνσεις

– Οι οδηγοί των Ε.Π.Η.Ο. με μέγιστη ταχύτητα τα 25 χλμ/ώρα υποχρεούνται να φορούν εγκεκριμένου τύπου προστατευτικό κράνος, κανονικά δεμένο. Εξαιρούνται οι οδηγοί ειδικών ηλεκτροκίνητων αμαξιδίων, scooters και handbikes για άτομα με αναπηρία.

– Τα οχήματα Ε.Π.Η.Ο. επιβάλλεται να είναι εφοδιασμένα με σύστημα τροχοπέδησης, εύχρηστο, άμεσης και αποτελεσματικής επενέργειας.

7. Φώτα και προειδοποιητικές ενδείξεις

Τα Ε.Π.Η.Ο. επιβάλλεται να είναι εφοδιασμένα με:

α) συσκευή ηχητικής προειδοποίησης (κόρνα)

β) ένα (1) λευκό ή κίτρινο φως μπροστά και ένα (1) ερυθρό φως και αντανακλαστικό στοιχείο πίσω, και έναν (1) τουλάχιστον αντανακλαστήρα σε κάθε πλευρά.

Δεν υποχρεούνται όμως τα ηλεκτρικά πατίνια και τα υπόλοιπα Ε.Π.Η.Ο. να διαθέτουν δείκτες αλλαγής κατεύθυνσης.

Εξαιρούνται της υποχρέωσης να φέρουν τα ως άνω φώτα, εφόσον δεν κυκλοφορούν τη νύκτα, ηλεκτροκίνητα αμαξίδια, scooters και handbikes ατόμων με αναπηρία.

Τι μας επιφυλάσσει το μέλλον;

Αναμένεται Απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, προκειμένου να καθοριστούν η διαδικασία ρύθμισης της μέγιστης σχεδιαστικής ταχύτητας των Ε.Π.Η.Ο. και δη για τα ηλεκτρικά πατίνια, οι τεχνικές προδιαγραφές των ως άνω οχημάτων, πέραν όσων ορίζονται στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και στον νόμο, οι απαιτήσεις και η διαδικασία πιστοποίησής τους, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια. Επίσης, με κοινή απόφαση των Υπουργών Υποδομών και Μεταφορών και Ανάπτυξης και Επενδύσεων πρόκειται να ρυθμιστούν τα θέματα σήμανσης των Ε.Π.Η.Ο. με σήμανση CE και τα ζητήματα εποπτείας της αγοράς, καθώς και οι όροι και οι προϋποθέσεις λειτουργίας των εταιρειών εκμίσθωσης  και παροχής Ε.Π.Η.Ο προς κοινή χρήση. Τέλος, επισημαίνεται ότι δεν γίνεται ακόμη λόγος για τη θεσμοθέτηση υποχρεωτικής ασφάλισης αστικής ευθύνης έναντι τρίτων για τα ηλεκτρικά πατίνια και τα Ε.Π.Η.Ο. γενικότερα.

Εν κατακλείδι, η κατοχή και οδήγηση ενός ηλεκτρικού πατινιού (e-scooter) και γενικότερα ενός Ε.Π.Η.Ο. εγείρει την υποχρέωση τήρησης ορισμένων κανόνων οδηγικής συμπεριφοράς, προς προστασία του ίδιου του οδηγού και των γύρω του. Η πλήρης και σωστή ενημέρωση και τήρηση των εν λόγω κανόνων αποτελεί το κλειδί για την εξασφάλιση ασφαλών και άνετων μετακινήσεων.

Στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://www.yme.gov.gr/metafores/odiki-kykloforia-kai-asfaleia/draseis-kai-energeies-gia-tin-proothisi-tis-odikis-asfaleias/item/9134-entypo-enimerotiko-yliko-gia-tous-kanones-kykloforias-podilaton-kai-e-p-i-o  επιλέγοντας το πεδίο «Ε.Π.Η.Ο.» μπορείτε να βρείτε το σχετικό ενημερωτικό φυλλάδιο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.